Communicatie is Latijn voor ‘iets gemeenschappelijk maken’, iets ‘delen’. Iets wat eerst bij één of een beperkte groep mensen bekend was, delen met anderen zodat zij er ook in ‘mede delen’. Precies wat God wil wat we doen met het evangelie! Maar ook in de samenwerking in een kerk onderling, is het van levensbelang goed te communiceren!
Vaak gaat het hier mis. Maar in de Bijbel staat alles wat we nodig hebben! Een simpel maar doeltreffend verhaal wat hierop betrekking heeft is Jozua 22, het altaar van de Overjordaanse stammen. Dit verhaal laat het belang zien van communicatie, in gesprek blijven, niet te snel oordelen & ten strijde trekken.
De Jordaan
2,5 stam was aan de overkant van de Jordaan gaan wonen. Een natuurlijke grens, die voor afstand zorgde. Er is altijd een afstand te overbruggen! Tussen man en vrouw, jong en oud, leider en volger, buitenlander en Nederlander, of gewoon doordat je elkaar niet elke dag kan spreken. Tussen Paulus en de door hem gestichte kerken, tussen God en ons! Het helpt, als er een cultuur van hartsrelaties bestaat; leer de ander kennen, weet wat hem bezighoudt. Maar dit is niet altijd mogelijk. Je kunt ook niet met iedereen met wie je samenwerkt een hartsrelatie opbouwen, en dat moeten we ook niet van iedereen zomaar verwachten. Dus er zal altijd een Jordaan blijven, en de vraag is vooral: hoe gaan we ermee om?
Horen zeggen
Daarna hoorden de Israëlieten zeggen… (Jozua 22:11).
Ze zien of horen over een actie →
→ geven hun eigen interpretatie (vast afgoderij) →
→ maken zich klaar voor strijd
of
voorbijlopen zonder groeten →
hij is vast boos! of arrogant! →
daar wil ik niks meer mee te maken hebben
… om met een leger tegen hen ten strijde te trekken (Jozua 22:12).
Onze gedachten over andermans motieven zijn vaak als zinnen met niet-ingevulde stippellijntjes. Als we bepaalde stukken van de zin niet hebben, gaan we ze onvermijdelijk zelf invullen. En vaak niet positief. Spreuken 18:13 waarschuwt:
Wie antwoordt voordat hij geluisterd heeft, het is hem tot dwaasheid en schande.
Dus eerst luisteren, dan pas antwoorden (= een conclusie trekken, zie ook Jak. 1:19). Een rechter die geen hoor en wederhoor toepast, is een onrechtvaardige rechter (Dt. 1:16). En alleen met iemand spreken om je eigen mening te droppen is dwaasheid (Spr. 18:2)! Weet je iets niet en zit het je dwars? Vraag! Praat! Vul niet zelf de boel in! Niet-geverifieerde aannames leiden vaak tot onnodige burgeroorlogen in Gods Koninkrijk, soms met zwaard en al.
Zender: de Overjordaanse stammen hadden kunnen nadenken over hoe hun altaarreplica kon overkomen bij de anderen. Ze hadden een bode kunnen sturen. Of een briefje kunnen achterlaten! Ook hadden ze misschien een andere manier kunnen vinden om hun doel te bereiken (een ander communicatiemiddel). Een boodschap overbrengen is een hele kunst! Hier ging het mis en er kwam ‘ruis’ op de lijn: de boodschap komt anders over dan bedoeld. Dit kan zowel liggen aan de zender (die communiceert z’n boodschap niet goed), als aan de ontvanger (die interpreteert de boodschap verkeerd), of een mix van beiden.
We hebben tegenwoordig veel keuzes aan communicatiemiddelen. Bid om wijsheid voor de juiste vorm per boodschap:
· mail
· app
· telefoon
· persoonlijk gesprek
· groepsgesprek of individueel
In Num. 10:1-10 zien we dat er op de bazuinen verschillende tonen klonken voor verschillende situaties. Ook keuze in toon en verwoording kan een enorm verschil maken. Paulus is geniaal in Filemon 8-9: “Ook al heb ik al het recht je te bevelen, toch geef ik de voorkeur aan een verzoek”.
Een woord, in juiste vorm gesproken, is als gouden appelen op zilveren schalen (Spr. 25:11)!
Ontvanger: de rest van Israël reageert vrij allergisch. Ze hadden al wat afgoderij meegemaakt. Ze waren misschien te achterdochtig.
Soms is het projectie: zoals de waard is, vertrouwt hij zijn gasten.
Soms is het de bril van onze ervaringen: b.v. je hebt veel afwijzing meegemaakt → je interpreteert enorm veel al snel als weer een afwijzing.
Soms is het taal: zender en ontvanger definiëren bepaalde woorden totaal anders! Eenheid in taal is onmisbaar voor eenheid en samen dingen bereiken (Gen. 11:6).
Wat vaak helpt is dat de zender de ontvanger laat verwoorden wat hij/zij denkt dat de boodschap was. Zorgt vaak voor verrassingen 😉
Stoorzenders
Het probleem kan groter zijn wanneer er mensen zijn die olie op het vuur gooien. “Zie je wat die Overjordanezen gedaan hebben? Ik wist het wel dat ze niet te vertrouwen waren!” Dit kunnen mensen zijn die ‘gewoon’ hun mond niet hebben leren beheersen, en alles zeggen wat in ze opkomt. “In de veelheid van woorden ontbreekt de overtreding niet” (Spr. 10:19). Maar het kunnen ook mensen zijn die een bewuste dubbele agenda hebben, en belang hebben bij het verstoren van communicatie. Zowel de Galaten als de Korintiërs kregen te maken met valse apostelen, die belangrijk wilden zijn. Ze maakten misbruik van de afstand (de Jordaan) tussen hen en hun echte apostolische vader, Paulus. Allerlei verdachtmakingen werden naar Paulus geslingerd: Paulus kan niet goed preken, Paulus maakt plannen naar het vlees en verbreekt net zo makkelijk zijn beloftes, Paulus durft niet zo hard op te treden als hij zo stoer van afstand schrijft…
Als iemand een andere leer brengt en zich niet houdt aan de gezonde woorden van onze Heer Jezus Christus en aan de leer die in overeenstemming is met de godsvrucht, dan is hij verwaand, weet niets, maar heeft een ziekelijke neiging tot twistvragen en woordenstrijd. Daaruit komen voort: afgunst, ruzie, lasteringen en kwaadaardige verdachtmakingen… (1 Tim. 6:4).
Iemand die niet mee wil gaan in de gezonde leer van het Woord, zal proberen de bron van dat Woord (de zender) verdacht te maken (‘kwaadaardige verdachtmakingen’), zodat die boodschap niet meer aankomt zoals zou moeten, en mensen hun antenne gaan uitschakelen. Hiermee kopiëren dit soort mensen (ongewild) satan, die de meesterleugenaar is en de ‘lasteraar’ (diabolos) wordt genoemd. Begrijp dus het geestelijke element in communicatie. Het doel van satan is om mensen af te snijden van gezonde relaties én van diegenen die hen het Woord van God brengen.
De woorden van een lasteraar zijn als lekkernijen, die dalen af in de schuilhoeken van zijn binnenste (Spr. 26:22) en Heimelijk gepraat verwekt toornige gezichten (Spr. 25:23).
De oplossing hiervoor is: Verwerp een ketters mens na een eerste en tweede terechtwijzing (Tit. 3:10, zie ook Matt. 18:15-19) en Verdrijf een spotter, en de ruzie is weg… (Spr. 22:10).
Check je aannames
Toen zij bij hen kwamen… SPRAKEN zij met hen (Jozua 22:15)
Gelukkig spraken ze, voordat ze gingen hakken!
Controleer of (onbewuste) aannames wel kloppen; vaak denk je te weten wat de ander denkt, terwijl dat niet altijd zo is. Wees je bewust van je onuitgesproken verwachtingen in relaties; weet de ander wat jij van hem verwacht? Weet je wat de ander van jou verwacht?
Pas ervoor op anderen te veroordelen – je veroordeelt hiermee jezelf (Tit. 3:10).
Schrijver Stephen Covey (De 7 eigenschappen van effectieve mensen) zegt: ‘Zoek eerst te begrijpen, dan pas begrepen te worden’. Toon eerst jij je begrip en inlevingsvermogen, voordat je eist dat de ander eerst jóu begrijpt. Als de ander merkt dat je hem/haar wil begrijpen, gaan daar ook de schilden (vaak, niet altijd helaas!) omlaag, en is de kans groot dat ze open gaan staan voor jóu punt. In 1 Sam. 25 lezen we dat Abigaïl richting David spreekt vanuit het belang van de ander, met respect en begrip, en dit werkt!
Wij hebben dit om een bepaalde reden gedaan (Jozua 22:24).
Het verstrekken van informatie kan begrip geven bij je gesprekspartner. Leg zo mogelijk uit waarom je een bepaalde beslissing hebt genomen. De tweede brief van Paulus aan de gemeente in Korinthe is een poging van Paulus om de Korintiërs voor zich terug te winnen: een meesterstaaltje communicatie.
Wees een vredestichter
Toen ze dit hoorden, was het goed in hun ogen (Jozua 22:30).
Wees zachtmoedig als je een uitleg hoort, en ga uit van het beste (1 Kor. 13:7: De liefde gelooft alle dingen).
Als informatie (te) laat gegeven wordt, kunnen veelvoorkomende reacties zijn: ‘Hadden ze dit maar van tevoren moeten zeggen’ of: ‘Hadden ze het meteen maar moeten begrijpen’.
Hier moet je niet aan beginnen. Communicatie blijft altijd nodig. Ga geen schuld schuiven op elkaar. Een zachtmoedig hart van een vredestichter is nodig, niet iemand die gelijk wil hebben of handen wil wassen in onschuld. Neem altijd eerst zelf de verantwoordelijkheid voor je communicatie!
